Od 1 stycznia 2019 r. zmieni się forma prowadzenia dokumentacji pracowniczej. Ustawodawca przewidział  możliwość prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej w formie elektronicznej. Zmianie uległ także czas przechowywania tejże dokumentacji z 50 do 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu lub wygaśnięciu.

Pracodawca chcący zmienić sposób prowadzenia dokumentacji pracowniczej, może to uczynić w trzech krokach.

Po pierwsze, dokumenty powinny zostać zeskanowane, choć niewykluczone są inne sposoby przejścia z formy papierowej na elektroniczną. Następnie każdy dokument, powinien zostać opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną pracodawcy. W imieniu pracodawcy, może również złożyć kwalifikowany podpis elektroniczny, osoba upoważniona. Po trzecie pracodawca powinien poinformować swoich pracowników o zmianie metody prowadzenia dokumentacji pracowniczej, a także umożliwić im odbiór dokumentacji w dotychczasowej postaci. Zarówno obecni, jak i byli pracownicy powinni mieć możliwość odebrania papierowej dokumentacji pracowniczej, w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia w tej sprawie. W przypadku nieodebrania dokumentacji przez pracownika, pracodawca ma prawo zniszczyć całą dokumentację pracowniczą.

Przypominamy, że z końcem 2018 r. upływa termin rejestracji w niemieckim Verpackungsregister. Obowiązek ten wynika z nowej ustawy o opakowaniach, która zacznie obowiązywać w Niemczech od 1 stycznia 2019 r.

Ustawa ta przewiduje prowadzenie oficjalnego rejestru opakowań. Muszą się w nim zarejestrować podmioty wprowadzające swoje produkty w opakowaniach na rynek niemiecki, a tym samym przyczyniające się do powstawania odpadów.

Należy pamiętać, iż termin rejestracji upływa z końcem 2018 roku. Podmioty, które z rejestracją nie zdążą, narażają się na kary, które mogą sięgać nawet 100 tysięcy euro.

W dniu 1 stycznia 2019 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (dalej jako PPK).

PPK to program dodatkowego i dobrowolnego oszczędzania, stworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności z przeznaczeniem na ich wypłatę po osiągnięciu przez uczestnika PPK 60. roku życia oraz na inne cele wskazane w ustawie. Zgodnie z unijnymi wymogami w zakresie dobrowolnego zabezpieczenia emerytalnego – ustawa wprowadza jednolity wiek dla kobiet i mężczyzn, uprawniający do wypłat oszczędności.

Istotną cechą PPK jest to, że środki zgromadzone przez uczestników będą stanowić ich prywatną własność. A zatem, PPK jest instrumentem gromadzenia własnych oszczędności przez uczestników planów, w celu wykorzystania środków po zakończeniu aktywności zawodowej.

Ustawa przewiduje możliwość zawiera dwóch rodzajów umów: o zarządzanie PPK i o prowadzenie PPK. Podmiot zatrudniający (tj. m.in. pracodawca, zleceniodawca, rolnicze spółdzielnie produkcyjne lub spółdzielnie kółek rolniczych) zawiera z instytucją finansową umowę o zarządzanie PPK, jeśli zatrudnia co najmniej jedną osobę zatrudnioną, w imieniu której jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK. Umowa zawierana jest w formie elektronicznej.

Dorozumianą formą składania oświadczeń woli przez uczestników ma być forma elektroniczna, która pozwala na utrwalenie na trwałym nośniku oświadczeń. Przy czym dopuszcza się, aby umowa o zarządzanie PPK przewidywała inną postać oświadczeń woli.

Powszechność systemu PPK polega na tym, że na podmioty, które zatrudniają co najmniej jedną osobę zatrudnioną (m.in. pracownicy, osoby fizyczne wykonujące prace nakładczą, członkowie rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji) nałożono obowiązek zawierania umowy o zarządzanie PPK.

Istotnym jest również, że obowiązek zawierania umów o zarządzanie PPK będzie stopniowo obejmował podmioty zatrudniające:

1. od dnia 1 lipca 2019 r. – podmioty zatrudniające, co najmniej 250 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.,
2. od dnia 1 stycznia 2020 r. – podmioty zatrudniające, co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r.,
3. od dnia 1 lipca 2020 r. – podmioty zatrudniające, co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r.

Dnia 25 listopada 2018 r. weszła w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Celem aktu jest sprawienie, by firma (jednoosobowa działalność gospodarcza prowadzona na podstawie wpisu do CEIDG) nie „umierała” wraz ze swym właścicielem.

Po śmierci przedsiębiorcy jego firma stanie się przedsiębiorstwem w spadku. Zarządzał nią będzie zarządca sukcesyjny (we własnym imieniu, lecz na rachunek następców prawnych zmarłego). Zarządca będzie mógł prowadzić sprawy zwykłego zarządu firmy samodzielnie, a do podjęcia czynności przekraczającej zwykły zarząd konieczna będzie jednomyślna zgoda wszystkich właścicieli przedsiębiorstwa (np. spadkobierców, zapisobierców windykacyjnych). Wprowadzone rozwiązania mają umożliwić zachowanie ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej przez czas niezbędny do zakończenia postępowania spadkowego (nie dłużej niż dwa lata).

Istnieją dwa sposoby powołania zarządcy sukcesyjnego:

1. za życia przedsiębiorcy:

W tym celu przedsiębiorca powinien sporządzić oświadczenie o ustanowieniu zarządcy (forma aktu notarialnego), a przyszły zarządca wyrazić swą zgodę w formie pisemnej. Właściciel firmy powinien ponadto złożyć wniosek do CEIDG w sprawie powołania zarządcy sukcesyjnego.

1. po śmierci przedsiębiorcy:

Do powołania zarządcy jest w tym wypadku uprawniony: małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku; spadkobierca ustawowy lub testamentowy, który przyjął spadek; zapisobierca windykacyjny. Także tutaj niezbędne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Przyszły zarządca sukcesyjny jest zobowiązany do złożenia przed notariuszem oświadczenia o braku orzeczonych w stosunku do niego zakazów. Co więcej, do powołania zarządcy po śmierci przedsiębiorcy niezbędna jest zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku powyżej 85%. Następnie notariusz zgłasza fakt powołania zarządcy do CEIDG.

Na zarządcę sukcesyjnego może zostać powołana osoba fizyczna, dysponująca pełną zdolnością do czynności prawnych. Jednak uprawnienie do jego powołania wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Inne przykładowe zmiany mające zastosowanie do przedsiębiorstwa w spadku to m.in.:

1. możliwość utrzymania ciągłości zatrudnienia pracowników;
2. utrzymanie się w mocy umów cywilnoprawnych zawartych przez przedsiębiorcę za życia;
3. nie wygasają rachunki bankowe;
4. przedsiębiorstwo może działać pod dawną nazwą z dopiskiem „w spadku”;
5. zachowany zostaje nr NIP firmy.

22 listopada 2018 r. upłynęły 33 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Na mocy tej nowelizacji z dniem 22 lutego 2016 r. do kodeksu pracy został wprowadzony limit czasu trwania umów o pracę na czas określony.

Zgodnie z przepisami przejściowymi umowy o pracę:

• zawarte na czas określony i
• trwające w dniu wejścia w życie nowelizacji tj. 22 lutego 2016 r.,

uległy – po upływie 33 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji, a zatem 22 listopada 2019 r. – przekształceniu w umowy na czas nieokreślony. Przekształcenie opisanych umów nastąpiło automatycznie z mocy prawa. W takim przypadku pracodawca powinien poinformować pracownika o zaistniałej zmianie rodzaju umowy o pracę.

Nowy art. 4b ustawy o podatku od spadków i darowizn wszedł w życie 25 listopada 2018 r.

Przedmiotowe zwolnienie dotyczy nabycia własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego (zwolnienie dotyczy nabycia przedsiębiorstwa od 25 listopada 2018 r., czyli przypadków, gdy śmierć przedsiębiorcy nastąpiła tego dnia lub później). Chodzi m.in. o spadkobierców przedsiębiorstwa osoby fizycznej spoza kręgu osób najbliższych spadkodawcy (bowiem nabywcom z kręgu najbliższej rodziny nadal przysługuje zwolnienie określone w art. 4a ustawy).

W celu skorzystania ze zwolnienia, nabywca musi spełnić następujące warunki:

• zgłoszenie (na formularzu SD-ZP) nabycia własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu, które stwierdza nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego;
• prowadzenie tego przedsiębiorstwa przez okres co najmniej 2 lat od dnia jego nabycia.

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo nabędzie więcej niż jedna osoba, zwolnienie będzie przysługiwało tym nabywcom, którzy będą je prowadzić przez co najmniej 2 lata od dnia jego nabycia. Dwuletni okres prowadzenia przedsiębiorstwa uważa się za zachowany także w przypadku, gdy przedsiębiorstwo zostało w całości wniesione jako wkład do spółki, a objęte w zamian udziały lub akcje nie zostaną zbyte przed upływem 2 lat od dnia nabycia własności przedsiębiorstwa lub udziału w nim.

W dniu 19 października 2018 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę w sprawie podziału działek w użytkowaniu wieczystym (sygn. akt III CZP 115/17).

Uchwała została podjęta na skutek przedstawienia SN następującego zagadnienia:

Czy dopuszczalne jest przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego między użytkownikami wieczystymi sąsiadujących działek wyodrębnionych geodezyjnie i mających założone odrębne księgi wieczyste, stanowiących własność tego samego podmiotu – Skarbu Państwa?​

Zdaniem Sądu Najwyższego ​użytkownik wieczysty nie może żądać rozgraniczenia sąsiadujących nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste różnym osobom, jeżeli stanowią one własność tego samego właściciela.

Argumentując powyższe wskazał, iż skoro użytkownik wieczysty ma  prawo dokonywać wpisów w księdze wieczystej, to jednocześnie może składać wnioski o założenie księgi wieczystej dla odłączonej części nieruchomości, na zasadzie art. 233 KC.

Powyższy artykuł stanowi, iż w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego w użytkowanie wieczyste użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób.

Jak stwierdził SN w tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

W 2017 r. zaczęła w Polsce obowiązywać ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów. Wprowadziła ona elektroniczny rejestr SENT, do którego należy zgłaszać przewóz towarów uznanych za wrażliwe – paliwa płynne, alkohol całkowicie skażony oraz susz tytoniowy. Obowiązek wypełniania i przesyłania zgłoszeń do rejestru należy zarówno do wysyłających, odbierających, przewoźników i kierowców. System monitorowania służy przede wszystkim urzędowi skarbowemu do walki z nielegalnym handlem towarami ujętymi w wykazie oraz jest bronią przeciwko podmiotom, które wyłudzają podatek od towarów i usług.

Dnia 1 października 2018 r. weszła w życie nowelizacja ww. ustawy. Na jej podstawie, każdy kto przewozi towary objęte systemem SENT, jest zobowiązany posiadać w pojeździe urządzenie przekazujące dane geolokalizacyjne.

Za niedopełnienie obowiązków związanych z przesyłaniem danych geolokalizacyjnych przewoźnik może zapłacić karę w wysokości 10.000 zł, a kierujący od 5.000 do 7.500 zł. Stosowanie kar zostało jednak zawieszone do dnia 31 grudnia 2018 r.

Dane geolokalizacyjne przesyłane w ww. sposób to m.in. numer lokalizatora, współrzędne geograficzne położenia środka transportu, w tym data i godzina ich pozyskania; prędkość; azymut środka transportu.

Do obowiązków przewoźnika należy m.in. wyposażenie środka transportu w urządzenie, które przesyła dane geolokalizacyjne i zapewnienie ich bieżącego przekazywania podczas całej trasy przewozu towaru. Może to być:

• lokalizator – urządzenie (np. tablet, smartfon) z zainstalowaną aplikacją SENT GEO, która służy do monitorowania trasy towaru, lub
• system używany przez przewoźnika – gromadzący i przekazujący dane geolokalizacyjne środka transportu.

Do obowiązków kierującego należy natomiast uruchomienie lokalizatora przed rozpoczęciem przewozu towaru w Polsce lub z chwilą wjazdu do Polski (wyłączenie lokalizatora powinno nastąpić nie wcześniej niż po dostarczeniu towaru lub wyjazdu z Polski).

Spadkobiercy powołani do dziedziczenia na podstawie testamentu lub z ustawy mogą przyjąć spadek bez ograniczenia za długi, z ograniczeniem tej odpowiedzialności albo też spadek odrzucić.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w terminie 6 miesięcy licząc od dnia, w którym spadkobiercy dowiedzieli się o tytule swego powołania. Początek tego terminu jest inny dla spadkobiercy ustawowego i dla spadkobiercy testamentowego.

Jeśli chodzi o spadkobiercę ustawowego, bieg powyższego terminu zwykle rozpoczyna się z chwilą powzięcia wiadomości o śmierci spadkodawcy, o odrzuceniu spadku przez osoby wyprzedzające go przy dziedziczeniu ustawowym lub o utracie tytułu powołania do dziedziczenia (np. uznanie za niegodnego dziedziczenia). Natomiast dla spadkobiercy testamentowego termin ten biegnie od momentu dowiedzenia się o istnieniu i treści testamentu (już po śmierci spadkodawcy).

Mając na uwadze powyższe regulacje, Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 października 2018 r., III CZP 36/18, stanął na stanowisku, że oświadczenie o odrzuceniu spadku, złożone przez osobę, wobec której 6 miesięczny termin jeszcze nie rozpoczął biegu, jest bezskuteczne. Oznacza to, że oświadczenie o odrzuceniu spadku może być skutecznie złożone, dopiero po rozpoczęciu biegu terminu dla konkretnego spadkobiercy.

Sąd Najwyższy zajął się sprawą przebaczenia przez spadkodawcę w związku z pytaniem zadanym przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, o treści:

„Czy przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku po sporządzeniu testamentu uchyla zawarte w nim wydziedziczenie, jeśli akt ten nie znalazł odzwierciedlenia w nowym testamencie zmieniającym lub odwołującym poprzedni?”

Sąd Najwyższy odpowiadając na pytanie, podjął w dniu 19 października uchwałę w sprawie o sygn. akt III CZP 37/18, o treści:

„Przebaczenie przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku może nastąpić także po wydziedziczeniu go w testamencie i do swej skuteczności nie wymaga zachowania formy testamentowej.”

W uzasadnieniu uchwały podkreślono, że przeciwne stanowisko stanowiłoby sprzeczność z fundamentalną zasadą prawa spadkowego, czyli z ochroną więzów rodzinnych. Podkreślono również, że każdorazowo należy brać pod uwagę przebaczenie krewnemu po sporządzeniu testamentu, również w ostatniej chwili.