Jeżeli podatnik, który zapłacił podatek od spadków i darowizn (np. na podstawie dziedziczenia testamentowego), a po latach, na skutek postanowienia sądu powszechnego – utracił status spadkobiercy (spadkobiercą okazała się być inna osoba) – ma prawo do zwrotu wpłaconego podatku.
Zdaniem sądów administracyjnych nie ma znaczenia brzmienie art. 68 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 par. 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Sądy uważają, że nie może mieć miejsca taka sytuacja, w której powstał jeden obowiązek podatkowy, który później wygasł w związku ze zmianą okoliczności faktycznych, a następnie powstał drugi obowiązek podatkowy, lecz w odniesieniu do innej osoby. Zapłata tego samego podatku przez dwie różne osoby nie byłaby możliwa do pogodzenia z zasadą państwa prawa wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP. Instytucja ww. przedawnienia nie może więc mieć w takiej sprawie zastosowania.
Źródło: wyrok NSA z 11 marca 2025 r., sygn. akt III FSK 1687/23
