Biorąc pod uwagę fakt, iż znaczne grono osób jest obecnie zaangażowane w pomoc dla uchodźców z Ukrainy, w tym poprzez przyjęcie ich do swoich domów, pragniemy zwrócić uwagę na nowe przepisy wprowadzone przez specustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
1) Użyczenie (art. 68):
Ustawa ta zmniejsza ryzyko dla obywateli polskich w związku z przyjmowaniem uchodźców z Ukrainy w swoje progi na podstawie użyczenia, poprzez wyłącznie przepisów zapewniających szczególną ochronę, tj.:
a) W przypadku użyczenia (a zatem nieodpłatnego udostępnienia do korzystania) obywatelowi Ukrainy budynku lub jego części w celu tymczasowego zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, w zakresie tego użyczenia nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego – w praktyce oznacza to teoretycznie łatwiejszą eksmisję takich osób, zwłaszcza kobiet z dziećmi, gdyż m.in. nie będzie im przysługiwać lokal socjalny;
b) W przypadku użyczenia nie stosuje się również art. 15zzu ust. 1 tzw. ustawy o COVID-19, a zatem w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 – a zatem można wykonać eksmisję takich osób.
Należy zwrócić uwagę, iż ustawodawca wyłączył ochronę obywateli z Ukrainy wyłącznie w stosunku do umów użyczenia, a zatem w odniesieniu do umów najmu będą miałby te przepisy zastosowanie.
2) Najem okazjonalny (art. 69):
Jednocześnie, zwracamy uwagę na poniższą szczególną regulację dotyczącą najmu okazjonalnego:
a) Do zawarcia umowy najmu okazjonalnego lokalu przez najemcę będącego obywatelem Ukrainy, nie stosuje się przepisów art. 19a ust. 2 pkt 2 i 3, ust. 3 oraz art. 19d ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego dotyczącego wskazania przez tego najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wyegzekwowania od niego obowiązku opróżnienia i wydania lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego oraz złożenia oświadczenia właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu.
Dodatkowo specustawa przewiduje, że osoby, które przyjęły do siebie uchodźców z Ukrainy i zapewniły im zakwaterowanie i wyżywienie, mogą ubiegać się o świadczenie pieniężne z tego tytułu w wysokości 40 zł od osoby za dzień nie dłużej niż za okres 60 dni liczone wstecz, od daty przyjęcia uchodźców. Okres wypłaty świadczenia może być przedłużony w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Stosowne wnioski należy składać w gminach.
Podstawa prawna:
Art. 13, 68, 69 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
