Jak już wcześniej informowaliśmy, rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 marca 2022 r. pozwoliło na stosowanie VAT 0% w stosunku do darowizn przekazanych na rzecz określonych podmiotów w treści rozporządzenia. Wskazana stawka obejmuje wszelkie dostawy towarów i świadczenia usług dokonywane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na Ukrainie.
Należy podkreślić, że krąg podmiotów, wobec których stawka preferencyjna ma zastosowanie jest ograniczony. Obniżoną stawkę stosuje się wobec:
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
- podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
- jednostek samorządu terytorialnego.
W powyższym katalogu nie znajdują się organizacje pozarządowe działające na rzecz ofiar wojny (tzw. NGO/OPP). Zatem przekazanie towaru na rzecz fundacji, która nie jest podmiotem leczniczym, powinna zostać opodatkowana właściwą stawką VAT. Należy również pamiętać, że preferencja podatkowa będzie dotyczyła tylko tych transakcji, którym towarzyszy zawarcie pisemnej umowy pomiędzy darczyńcą a podmiotem wskazanym w rozporządzeniu. Przedmiotem zapisów umowy powinno być między innymi uregulowanie, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę.
W praktyce kwestią problematyczną jest prawo do odliczenia podatku przy niektórych zakupach i zastosowanie stawki 0%. Warto zwrócić uwagę, że art. 86 ustawy o VAT nie uległ zmianie, zatem w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Z uwagi na fakt, że przedmiotem darowizny nie zawsze są takie towary i usługi, w praktyce można wyróżnić dwa sposoby postępowania:
Odliczenie podatku i zastosowanie stawki 0% VAT
Spółka zajmująca się handlem odzieżą dokonuje zakupu kurtek przeciwdeszczowych. W związku z tym, że takie towary są wykorzystywane przez spółkę do wykonywania czynności opodatkowanych, spółka odlicza podatek VAT od zakupu. Przy przekazaniu kurtek na rzecz odpowiedniego podmiotu wymienionego w rozporządzeniu spółka ma prawo zastosować stawkę 0%.
Brak prawa do odliczenia i nieopodatkowanie darowizny VAT
Spółka zajmująca się handlem odzieżą dokonuje zakupu długoterminowej żywności. W związku z tym, że takie towary nie są wykorzystywane przez spółkę do wykonywania czynności opodatkowanych, spółka nie odlicza podatku VAT od zakupu. W konsekwencji przekazana żywność nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Podstawa prawna:
Art. 7 ustawy o VAT
- Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
2) wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Art. 86 ustawy o VAT
- W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
