Informujemy, iż w dniu dzisiejszym (8.03.2022 r.) do Sejmu został przekazany projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Poniżej przedstawiamy najistotniejsze zapisy ustawy, szczególnie te dotyczące przedsiębiorców i pracodawców – podkreślamy jednocześnie, iż poniższe zostało oparte na projekcie, stąd zapisy ustawy w czasie prac legislacyjnych mogą ulegać zmianom.
Poinformujemy Państwa niezwłocznie o finalnej treści ustawy.
1. świadczenie pracy
– obywatele Ukrainy są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium RP w okresie legalnego pobytu, w tym w okresie legalnego pobytu rozumianego zgodnie z art. 2 tej ustawy, tj. po legalnym przekroczeniu granicy od dnia 24.02.2022 r. do dnia określonego przez Radę Ministrów odrębnym rozporządzeniem,
– podmiot powierzający wykonywanie pracy ma obowiązek powiadomienia PUP właściwego ze względu na swoją siedzibę/miejsce zamieszkania – w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy; powiadomienia dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl
– w powiadomieniu przez PUP przekazuje się dane pracodawcy, pracownika oraz rodzaj umowy i stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy,
– istotnym jest, że minister właściwy do spraw pracy będzie mógł w drodze rozporządzenia określić liczbę obywateli Ukrainy, którym pracodawcy będą mogli powierzyć pracę – ma być to liczba stosunkowa do liczby pracowników polskich.
2. działalność gospodarcza
– obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium RP jest legalny w rozumieniu przepisów ustawy oraz ustawy o cudzoziemcach mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy,
– powyższa możliwość będzie zależna od uzyskania przez obywatela Ukrainy nr PESEL,
– w momencie, gdy pobyt obywatela Ukrainy przestanie być legalny, przedsiębiorca ten będzie podlegał wykreśleniu z CEIDG.
3. zwolnienie z podatku od spadków i darowizn
Zgodnie z projektem ustawy przewiduje się zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycia w okresie od dnia 24.02.2022 r. do dnia 30.06.2022 r. tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne będące obywatelami Ukrainy, które w tym okresie przybyły z terytorium Ukrainy, na skutek toczących się na tym terytorium działań wojennych, na terytorium RP.
4. zmiany w PIT
Zgodnie z projektem ustawy przewiduje się dodanie przepisów w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w następującym zakresie:
art. 52zf
- Kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy:
1) organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
2) jednostkom samorządu terytorialnego,
3) Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
4) podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego
– o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
- Kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na rzecz podmiotów wymienionych w ust. 1, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
Art. 52zg. Do przychodów nie zalicza się wartości darowizn oraz nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 52zf, otrzymanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. przez podatników, o których mowa w art. 52zf ust. 1.
Art. 52zh. Zwalnia się od podatku dochodowego pomoc humanitarną otrzymaną w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. przez podatników będących obywatelami Ukrainy, którzy w tym okresie przybyli z terytorium Ukrainy, na skutek toczących się na tym terytorium działań wojennych, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 52zi. Zwalnia się od podatku dochodowego świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 10 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. (mowa o świadczeniu pieniężnym przewidzianym dla podmiotów zapewniającym zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy).
5. zmiany w CIT
Zgodnie z projektem ustawy przewiduje się dodanie przepisów w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w następującym zakresie (analogicznym do ustawy PIT):
Art. 38w. 1. Kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy:
1) organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
2) jednostkom samorządu terytorialnego,
3) Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
4) podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego
– o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
- Kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na rzecz podmiotów wymienionych w ust. 1, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
Art. 38x. Do przychodów nie zalicza się wartości darowizn i nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 38w, otrzymanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. przez podatników, o których mowa w art. 38w ust. 1.
Art. 38y. Dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach, o których mowa w art. 24ca ust. 1, nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 38w, poniesionych w okresie wskazanym w tym przepisie.
Art. 38z. Zwalnia się od podatku dochodowego świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 10 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. (mowa o świadczeniu pieniężnym przewidzianym dla podmiotów zapewniającym zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy).
6. zawody lekarzy i pielęgniarek
– od dnia 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo zgody na wykonywanie zawodu lekarza dentysty oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli spełnia warunki, o których mowa w art. 7 ust. 2a pkt 3–5 i 7 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2021 poz. 790, 1559 i 2232 oraz z 2022 r. poz. …).
– od dnia 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje pielęgniarki lub położnej poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu pielęgniarki albo położnej oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, jeżeli spełnia warunki, o których mowa w art. 35a ust. 1 pkt 3–5 i 7 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 479 i 1559 oraz z 2022 r. poz. …).
7. zezwolenie na pobyt czasowy i zezwolenie na pracę
– obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest lub był uznawany za legalny na podstawie niniejszej ustawy udziela się, na jego wniosek, zezwolenia na pobyt czasowy,
– zezwolenia na pobyt czasowy udziela się jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji,
– wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, obywatel Ukrainy składa nie wcześniej niż przed upływem 9 miesięcy od dnia legalnego wjazdu na terytorium RP, a nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r.,
– obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.
8. przedłużenie ważności dokumentów pobytowych
– jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.,
– jeżeli ostatni dzień okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres ważności tego zezwolenia ulega przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.,
– jeżeli termin dobrowolnego powrotu, określony w decyzji wydanej wobec obywatela Ukrainy, przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., ulega on przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.,
– jeżeli ostatni dzień okresu ważności:
1) kart pobytu,
2) polskich dokumentów tożsamości obywatela Ukrainy,
3) dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany”
– wydanych obywatelom Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., ulega on przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.
– jeżeli ostatni dzień dopuszczalnego okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski,
2) na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen,
3) na podstawie dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1, z późn. zm.6)), wydanego przez właściwy organ innego państwa
6) Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 115 z 29.04.2008, str. 1. obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw tego obszaru,
4) w ramach ruchu bezwizowego
– przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 31 grudnia 2022 r.
9. użyczenie budynku lub jego części
– w przypadku użyczenia obywatelowi Ukrainy budynku lub jego części w celu tymczasowego zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, w zakresie tego użyczenia nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 172) oraz art. 15zzu ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnym oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, 2120, 2133, 2262, 2269, 2317, 2368 i 2459 oraz z 2022 r. poz. 218),
– do zawarcia umowy najmu okazjonalnego lokalu przez najemcę będącego obywatelem Ukrainy nie stosuje się przepisów art. 19a ust. 2 pkt 2 i 3, ust. 3 oraz art. 19d ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego dotyczącego wskazania przez tego najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wyegzekwowania od niego obowiązku opróżnienia i wydania lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego oraz złożenia oświadczenia właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu.
