Z uwagi na coraz częściej pojawiające się pytania dotyczące podatkowych aspektów pomocy ofiarom wojny na Ukrainie, poniżej informacje dotyczące obowiązującego stanu prawnego. Ministerstwo Finansów zapowiedziało już zmiany, które mają być korzystniejsze zarówno dla pomagających, jak i potrzebujących. Niektóre z nich już weszły w życie (o czym poniżej). O wszystkich zmianach będziemy informować Państwa na bieżąco.
Odliczenie darowizny na rzecz organizacji pozarządowych
Obowiązujące przepisy pozwalają na odliczenie określonych darowizn przekazywanych zarówno w formie pieniężnej, jak i rzeczowej. Dotyczy to m.in. darowizn przekazywanych na działalność pożytku publicznego. Taką działalność prowadzą organizacje pozarządowe (NGO), którymi są zarówno Organizacje Pożytku Publicznego (OPP), jak i niemające takiego statusu fundacje i stowarzyszenia. Preferencja podatkowa dotyczy darowizn przekazywanych na rzecz takich organizacji działających na terenie UE i EOG.
Przekazaną im wartość darowizny odlicza się od podstawy opodatkowania, którą jest kwota dochodu. W przypadku osób fizycznych (PIT) odliczenie może wynieść maksymalnie do 6% dochodu. W przypadku firm (CIT) – do 10% dochodu. Tym samym osoby i firmy, które pomagają Ukrainie przekazując zarówno pieniądze, jak i dary rzeczowe za pośrednictwem działających na terenie Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) organizacji pozarządowych, mogą zmniejszać swoje obciążenie podatkowe odliczając darowizny w rocznym zeznaniu PIT lub CIT.
Żeby skorzystać z tej preferencji trzeba udokumentować fakt przekazania darowizny. W przypadku darowizny pieniężnej – dowodem wpłaty na rachunek bankowy. A w przypadku darowizny rzeczowej – dokumentem wskazującym dane darczyńcy i wartość darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Jednocześnie obdarowany przez organizację pozarządową obywatel Ukrainy nie musi płacić PIT. Korzystanie z pomocy humanitarnej organizacji pozarządowych nie generuje bowiem obowiązku podatkowego w tym podatku.
Darowizna na rzecz osób fizycznych
Bez względu na swoją formę wartość darowizny nie stanowi kosztu uzyskania przychodu dla darczyńcy. Oznacza to, że kosztem podatkowym nie będzie ani wartość darowanych środków pieniężnych, ani również wartość darowanego towaru. Obdarowany będzie musiał odprowadzić podatek od spadków i darowizn od nadwyżki powyżej 4.902 zł w stawce liczonej dla nabywców III grupy podatkowej (pozostali nabywcy). Warto zwrócić uwagę, że kilka darowizn kumuluje się, zatem limit jest liczony do wszystkich darowizn łącznie. Przelew środków na rzecz osób znajdujących się na terytorium Ukrainy również podlega temu podatkowi.
0% VAT dla pomocy na rzecz ofiar konfliktu na Ukrainie
W sobotę 5 marca weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Zgodnie z jego treścią w stosunku do darowizn przekazanych na rzecz określonych podmiotów od 24 lutego 2022 r. obowiązuje stawka 0% VAT. Wskazana stawka obejmuje wszelkie dostawy towarów i świadczenia usług dokonywane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie.
Zakres podmiotowy
obniżoną stawkę stosuje się wobec:
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
- podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
- jednostek samorządu terytorialnego.
Dokumentowanie
Preferencja podatkowa będzie dotyczyła tylko tych transakcji, którym towarzyszy zawarcie pisemnej umowy pomiędzy darczyńcą a podmiotem wskazanym w rozporządzeniu. Przedmiotem zapisów umowy powinno być między innymi uregulowanie, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę. Jak wskazuje Ministerstwo Finansów w komunikacie z 4 marca 2022 roku:
„Umowa darowizny może mieć przykładowo postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu odręcznie podpisanej przez darczyńcę umowy, przesłanych mailem do podmiotu, na rzecz którego wykonywane są nieodpłatne świadczenia. Przesłane w taki sposób dokumenty powinny być podpisane również przez odbiorców tych świadczeń. Z posiadanej dokumentacji powinno jasno wynikać, że oświadczenie woli zostało złożone przez obydwie strony.”
Rozporządzenie ma zastosowanie do ostatniego dnia czerwca 2022 r. Ministerstwo nie wyklucza jednak przedłużenia jego stosowania.
Pełnym komunikat Ministerstwa Finansów znajduje się na stronie: https://www.gov.pl/web/finanse/pomoc-na-rzecz-ofiar-konfliktu-w-ukrainie-bez-vat
