W odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, uchwałą z dnia 28 marca 2019 r. o sygn. akt III CZP 90/18 Sąd Najwyższy przesądził, iż ograniczone prawo rzeczowe (w przedmiotowej sprawie hipoteka) ustanowiona na użytkowaniu wieczystym przez dłużnika nie wygasa z chwilą przejęcia długu, gdy użytkowanie wieczyste zostało zbyte na rzecz osoby trzeciej.
Jak wskazał Sąd Najwyższy, odpowiedzi wymagało pytanie, czy hipoteka ustanowiona przez dłużnika będącego użytkownikiem wieczystym nieruchomości obciążonej tą hipoteką wygasa w przypadku, gdy dochodzi do zbycia użytkowania wieczystego, a następnie przejęcia długu, przy czym nowy użytkownik wieczysty nieruchomości zabezpieczonej hipoteką nie wyraża zgody na dalsze trwanie zabezpieczenia.
Stosownie do art. 525 Kodeksu cywilnego jeżeli wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem lub ograniczonym prawem rzeczowym ustanowionym przez osobę trzecią, poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe wygasa z chwilą przejęcia długu, chyba że poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia. Zatem, stosując ten przepis, w sytuacji, gdy zgoda nie została wyrażona, uznać należy, iż zabezpieczenie wygasa.
Sąd Najwyższy przesądził, że w przypadku, gdy zabezpieczenie ustanawiane jest przez dłużnika, nie ma miejsca ograniczenie z art. 525 k.c., które należy rozumieć wąsko, jako wyjątek od ogólnej zasady skuteczności zabezpieczeń rzeczowych erga omnes. Zatem, następcy prawnego dłużnika nie traktuje się jako osoby trzeciej w rozumieniu ww. przepisu i ustanowione przez dłużnika zabezpieczenia nie wygaśnie na skutek przejęcia długu.
