W związku z trwającym w całym kraju programem szczepień przeciwko wirusowi Sars-CoV-2, odpowiadając na pojawiające się pytania w zakresie szczepienia pracowników, m.in.: czy pracodawca może pozyskać od pracownika informację o szczepieniu lub planowanym szczepieniu przeciwko wirusowi sars-cov-2, oraz czy pracodawca może wymagać od pracownika zaszczepienia się, a w razie odmowy rozwiązać stosunek pracy za wypowiedzeniem wyjaśniamy:
W obecnym stanie prawnym pracodawca może zachęcać swoich pracowników do szczepienia czy ewentualnie proponować określone gratyfikacje (np. dzień wolny czy dodatkową premię), oraz podejmować działania, mające na celu zorganizowanie szczepień w ramach Narodowego Programu Szczepień. Nie może natomiast zobowiązać pracowników do szczepienia ani też odmówić zatrudnienia lub zwolnić pracownika z uwagi na jego brak.
Pracodawca (w szczególności taki, u którego nie występuje narażenie na działanie szkodliwych czynników biologicznych w postaci wirusa sars-cov-2), nie może pozyskiwać od pracowników informacji o tym czy dany pracownik zaszczepił się przeciwko sars-cov-2 lub zamierza to zrobić. Tym bardziej brak jest – w obecnym stanie prawnym – możliwości rozwiązania umowy z pracownikiem z powodu odmowy poddania się szczepieniu. Wprawdzie pojawiają się dość liczne głosy, aby powyższą zasadę zmienić, wprowadzając szczególną podstawę prawną do przetwarzania danych przez pracodawcę w tym zakresie, ale na gruncie obowiązującego stanu prawnego, możliwość taka nie istnieje.
W obecnym stanie prawnym, informacja o szczepieniu pracownika może stanowić informację o stanie zdrowia, a zatem do jej przetwarzania niezbędne jest istnienie odpowiedniej podstawy prawnej. W samym kodeksie pracy podstawy takiej brak.
Zgodnie z art. 20 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi „W celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych, określonych na podstawie ust. 4”. Wirus Sars-cov-2 na mocy nowelizacji do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki, został uznany za taki szkodliwy czynnik biologiczny, zakwalifikowany do grupy 3 czynników narażenia. Natomiast zgodnie z załącznikiem nr 2 do ww. rozporządzenia, na działanie szkodliwych czynników biologicznych, narażeni się pracownicy zatrudnieni:
- w zakładach produkujących żywność,
- w rolnictwie,
- wykonujący pracę, podczas której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego,
- w jednostkach ochrony zdrowia,
- w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych,
- w zakładach gospodarki odpadami,
- przy oczyszczaniu ścieków, oraz
- w innych przypadkach, jeżeli wynik oceny ryzyka, przeprowadzonej zgodnie z § 5 i § 6 rozporządzenia, wskazuje, że czynniki biologiczne mogą być obecne w środowisku pracy.
W przypadku zakładów produkcyjnych (nie licząc zakładów produkujących żywność i tych, w których wykonuje się pracę, przy której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego) – narażenie na działanie czynników biologicznych (w tym sars-cov-2) musi wynikać z przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego. Trudno jednak doszukiwać się narażenia na działanie czynników biologicznych, jeżeli nie ma to żadnego związku z rodzajem wykonywanej pracy i szczególnymi jej warunkami.
Co więcej uznanie, że w zakładzie pracy występuje narażenie na zarażenie wirusem sars-cov-2 implikowałoby powstanie po stronie pracodawcy szeregu obowiązków, w tym m.in. prowadzenia rejestru prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych, prowadzenia rejestru pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej, wdrożenia procedur bezpieczeństwo, prowadzenia badań itd. (§ 7 Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki).
