Przepisy tzw. tarcz antykryzysowych częściowo ograniczyły przyznawanie pomocy dla przedsiębiorców prowadzących działalność w ramach konkretnych branż i/lub pod konkretnymi kodami PKD (działalność oznaczona według Polskiej Klasyfikacji Działalności). Zgodnie z przepisami, wskazany przez przedsiębiorców rodzaj przeważającej działalności determinuje możliwość skorzystania przez nich z określonego wsparcia. Organy zwykle weryfikują kody PKD przedsiębiorców korzystając wyłącznie z rejestru CEIDG lub REGON, czemu sprzeciwił się małopolski przedsiębiorca, który złożył skargę do sądu administracyjnego od decyzji ZUS odmawiającej mu wsparcia w ramach tzw. tarczy antykryzysowej.
Przedsiębiorca podniósł, że choć zgodnie z danymi zawartymi w CEIDG oraz REGON, prowadził działalność gospodarczą, która nie uprawniała go do zwolnienia z opłacania składek, to faktycznie od około 5 lat jego przychody powstają tylko i wyłącznie z działalności uprawniającej go do zwolnienia, która to działalność jest na pierwszym miejscu, jako przeważająca działalność w drugiej siedzibie firmy.
Sąd administracyjny przychylił się do skargi i uchylił decyzję ZUS-u (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 11 sierpnia 2021 r., sygn. akt I SA/Kr 773/21), jednak nie rozstrzygnął on merytorycznie sprawy – została ona przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ, przy czym ZUS będzie zobowiązany uwzględnić stanowisko przedstawione w uzasadnieniu wyroku sądu administracyjnego.
WSA w Krakowie wskazał, że w uzasadnieniu decyzji ZUS powinny zostać określone przesłanki, którymi kierował się organ wydając przedmiotową dęcyzję, podstawa rozstrzygnięcia i okoliczności, które za takim, a nie innym rozstrzygnięciem przemawiają, czego w przedmiotowej sprawie zabrakło. Zdaniem WSA, treść przepisu art. 31zq ust. 7 w zw. z art. 31zy ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 1842 z późn. zm.) nie jest oczywista i jednoznaczna, a przyjęty na tle wykładni tego przepisu pogląd ZUS-u winien zostać połączony ze stosowną argumentacją.
Zdaniem Rzecznika MŚP, fakt, że przepisy tzw. tarczy antykryzysowych odnoszą się do „płatnika składek prowadzących działalność” pozwala na przyjęcie takiej wykładni, że ulga przysługuje przedsiębiorcom rzeczywiście (faktycznie) prowadzącym określoną działalność. Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest przywoływana Uchwała Składu Siedmiu Sędziów NSA z dnia 14 marca 2011 r. (sygn. akt II FPS 8/10), zgodnie z którą „W procesie wykładni prawa interpretatorowi nie wolno całkowicie ignorować wykładni systemowej lub funkcjonalnej poprzez ograniczenie się wyłącznie do wykładni językowej pojedynczego przepisu. Może się bowiem okazać, że sens przepisu, który wydaje się językowo jasny, okaże się wątpliwy, gdy go skonfrontujemy z innymi przepisami lub weźmiemy pod uwagę cel regulacji prawnej”.
Choć sprawa małopolskiego przedsiębiorcy nie została ostatecznie rozstrzygnięta, to inne podmioty upatrują w niej możliwość prowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentu urzędowego, w sytuacji gdy dane pozyskane przez organ z rejestru CEIDG lub REGON nie odnoszą się do stanu faktycznego, w jakim znajduje się przedsiębiorca.
