Zgodnie z art. 3851 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
Przepis nie wskazuje według jakiego stanu dokonuje się oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone. Z opisywanym zagadnieniem prawnym do Sądu Najwyższego zwrócił się Rzecznik Finansowy, zadając pytanie:
„Czy na podstawie art. 385 1 i 385 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny badanie, w kontroli incydentalnej, przesłanek zgodności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta – a więc nieuczciwego (abuzywnego) charakteru postanowienia (warunku) umowy – dokonywane jest według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej normatywną treść, uwzględniając okoliczności jej zawarcia oraz z odniesieniem, w momencie jej zawarcia do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna, czy też ocena ta dokonywana jest z uwzględnieniem sposobu stosowania (wykonywania) badanego postanowienia i umowy w praktyce w okresie od daty jej zawarcia do chwili wyrokowania?”
W uchwale 7 sędziów z dnia 20 czerwca 2018r. Sąd Najwyższy wskazał, że oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone na gruncie art. 385 1 § 1 k.c., należy dokonywać według stanu z chwili zawarcia umowy.
