Renta rodzinna, często nazywana emeryturą po zmarłym małżonku, to prawo, które reguluje art. 70 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Oprócz spełnienia jednego z alternatywnych warunków wymienionych w przepisie, dodatkowym warunkiem uprawniającym do nabycia prawa do renty rodzinnej jest pozostawanie przez małżonków do dnia śmierci jednego z nich w faktycznej wspólności małżeńskiej. Powstaje pytanie, czy posiadanie umowy rozdzielności majątkowej wyłącza spełnienie ustawowego warunku pozostawania małżonków w „faktycznej wspólności małżeńskiej”?
Ciężar dowodu niepozostawania we wspólności małżeńskiej spoczywa na organie rentowym. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie w swoim wyroku z dnia 3 lutego 2016 roku, sygn. III AUa 894/15, pojęcie „wspólności małżeńskiej” obejmuje nie tylko faktyczną wspólność majątkową małżeńską, lecz także więź duchową, osobistą, emocjonalną i uczuciową.
Podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 maja 2019 roku, sygn. III UK 278/18 wskazał, iż pozostawanie we wspólności małżeńskiej nie może być postrzegane jako następstwo jedynie formalnie zawartego związku małżeńskiego, ale także jako wspólność małżeńska wynikająca lub powiązana z rzeczywistym korzystaniem z praw i realizowaniem powinności małżeńskich, które do dnia śmierci współmałżonka kreują faktyczną wspólnotę małżeńską w jej rozmaitych wymiarach.
Istotne jest, aby małżonkowie w okresie trwania małżeństwa mieli równe małżeńskie prawa i obowiązki. W takim wypadku mają także prawne możliwości zobowiązania współmałżonka do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych (art. 27 i 28 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Podsumowując, rozdzielność majątkowa nie powinna odbierać prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku.
