W wyroku z dnia 14 lutego 2019r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Wawszawie, sygn. akt VII SA/Wa 917/18, wskazał, że zabytek nie jest tylko prywatnym dobrem jego właścicieli. Przedmiotowa sprawa dotyczyła skargi właścicieli zabytku na decyzje organów administracji w zakresie nakazania wykonania robót budowlanych, które są niezbędne ze względu na zagrożenie istotnego uszkodzenia zabytku.
W ww. wyroku wskazano, że jednym z obowiązków, który może zostać nałożony na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, jest wykonanie odpowiednich robót budowlanych przy zabytku, a najistotniejsze znaczenie ma cel, jakiemu służyć mają wykonane roboty budowlane. Jest nim zabezpieczenie i utrzymanie zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie, czy inaczej: przeciwdziałanie dewastacji i pogorszeniu substancji zabytkowej obiektu wpisanego do rejestru zabytków. Dlatego, o ile konieczne jest wykonanie robót budowlanych w celu zabezpieczenia zabytku przed dalszym pogorszeniem jego stanu technicznego, to taki obowiązek może zostać nałożony.
Przypomniane zostało także, że opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków: 1) naukowego badania i dokumentowania zabytku; 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; 5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury (art. 5 ustawy z 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami).
Omawiane rozstrzygnięcie przyczynić się może do częstszego sięgania przez organy administracji do regulacji wzmiankowanego art. 49 ust. 1 ustawy z 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, który daje podstawę do nakazania przeprowadzenia prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy zabytku.
